URRITASUN BISUALA
Azkeneko saioan atera genituen ondoriak eta gaiari buruzko geure ikuspuntuak komentatuko ditugu post honetan.
Urritasun bisualari buruzko hitzaldi bat izan genuen, hau bizi duten pertsonen egoera ezagutzearen helburuarekin, eta honekin batera, gai honi buruz kontzientzia eta ezagutza gehiago izatearren.
Saio hau lau zatitan banatuta egon zen:
Itsu baten esperientzia ezagutu.
Honek atentzioa deitu zigun, nahiz eta urritasun bisualaren gaia landu genuen lehenengo lauhilekoan. Gaiari buruz jakitea eta egoera hori bizi duen pertsona baten bizipenak ezagutzea oso desberdina zelaz konturatu ginen. Honi esker jabetu ginen ez geudela gai honen inguruan guztiz kontzientziatuak, bagenekien hainbat zailtasun zituztela baina gure azalean bizi ez dugunez ezta gure ingurukoengan ere, saio honek inpaku asko izan zuen gugan.
Gaiari buruz hitz egin eta ikasi.
Retinosis Pigmentariari buruz hitz egin genuen, urritasun hori zeukan pertsona baten esperientzia entzuten egon ginen. Urritasun hau bizi duten pertsonak ikusteko gai dira, baina ez dira gai bizitza “normal” bat egiteko. Retinosis Pigmentariak nola ikusten den irudi batzuk ikusteko aukera izan genuen eta irudiak ikusten genituen bitartean azaltzen joan ziren hobeto ulertzeko.
Irudiak ikusterakoan harrituta geratu ginen, gai honi buruz ideiarik ez geneukalako eta oso harrigarria izan zelako guretzat. Gure eguneroko ekintzak egiteko ez dugu zailtasunik, urritasun bisualik ez daukagulako. Baina hitzaldi honen ondoren, pertsona hauen paperean jarri ginen eta oso zaila izango litzaigukela komentatu genuen. Batez ere itsuak izango bagina, eta oso eskerdun sentitu ginen guztiz ikusteagatik eta gure ingurukoa arazorik gabe ikusteagatik, izan ere, miopia edo holako zerbait izateagatik kexatzen ginen, baina hori konpontzeko eta bizitza “normal” bat izaten jarraitzeko oso erreza dela konturatu ginen.
Urritasun bisuala esperimentatu.
Atal honetan, gure azalean urritasun bisuala zer zen esperimentatu genuen, urritasun honekin nola bizitzen den jakiteko. Lehenik, Retinosis Pigmentaria izaterakoan nola bizitzen den esperimentatu genuen, hau da, haien azalean jarri ginen. Honi esker berriz ikusi genuen bizitza “normala” egiteko zer zailtasun zeuden. Hau esperimentatzea oso lagungarri suertatu zitzaigun, izan ere, oso ezberdina da horretaz hitz egitea soilik, edo gure azalean esperimentatzea. Horregatik, hau esanguratsuena izan zela uste dugu.
Esku hartzea.
Saio honi bukaera emateko bideo bat ikusi genuen, urritasun bisuala duten pertsonekin, zer nolako esku hartze egin behar diren azaltzen zuena. Bideo hori, berriz ere oso lagungarria izan zen eta horren aurretik hitz egindako eta egindako guztiari esker, gai honen inguruan zer egin genezakeen ikasi genuen, eta akatsak ez betetzeko lagungarri suertatu zitzaigun.
Guzti hau kontatu ondoren, ateratako ondorioak komentatuko ditugu. Lehen esan dugun bezala, formakuntza hau oso baliagarria izan dela uste dugu, bai gure taldearentzat baita gela guztiarentzat ere. Izan ere, teoria ezagutzen dugu baina ez dugula praktikara eramaten uste dugu. Hau da, egon daitezkeen zailtasun edo urritasunak ezagutzen ditugu, baina duten pertsonek errealitatea nola bizitzen duten jakiteak asko laguntzen du gai horien inguruan enpatia gehiago izaten. Urritasun bisuala gure azalean probatu ondoren, nolabait hein batean badakigu zer sentitzen den eta horretan oinarrituz eskuhartzeak modu ezberdinetan egin ditzakegu. Gainera, esperientzia honen bitartez aniztasunaren inguruko kontzeptua ireki dugu eta konturatu gara hein handi batean pertsona mugatzen duena ingurunea dela eta oztopo asko jartzen dizkiola pertsona ezberdinei.
Itsua zen pertsonak bere azaletik eta errealitatetik hitz eginez, guztiontzat eskuragarria den inguru bat sortzearen garrantziaz hitz egin zigun. Ingurua, gaur egun, soilik gizartearen atal batentzako baitago pentsatuta, hortik at geratzen diren pertsona guztiei testuinguru horrek suposatzen dien zailtasunak kontuan izan gabe. Hau da, urritasuna ez da ezgaitasuna sortzen duena, ingurua baizik. Gai hau gelan landuta bageneukan ere, lehenengo pertsonan kontatua izateak eragin gehiago izan zuen gugan. Izan ere, pertsona batek bere errealitatea kontatzea edota beste pertsona baten inguruan hitz egitea argi dago ez dela berdina. Zein hobe errealitate bat azaltzeko bere azaletik egunerokoan bizi duen pertsona bat baino? Askotan jakin badakigu urritasun bisuala duten pertsonek hainbat zailtasun aurki ditzaketela gizartearen atal batentzat soilik sortutako errealitate batean bizitzerakoan. Baina, ez gara guztiz kontziente zein puntutaraino ekintzarik xumeena ere mundu bat izan daitekeela pertsona batzuentzat.
Gero, Retinosis Pigmentaria zuen pertsona baten ahotik, urritasun hori zertan datzan azaldu zigun, berak pertsonalki egunerokoan bizitzen dituen hainbat zailtasun aipatzeaz gain. Gainera, pertsona honek biziki azpimarratu zuen ez ikustearen eta ikustearen artean dagoen bide luzea. Izan ere, bere kasuan, ikusi ikusten bazuen ere, eguneroko bizitzan hainbat ekintza aurrera eramateko zailtasunak zituela aipatu zigun, ikusmen eremuaren zati bat ikusteko ezintasuna zuela medio. Retinosis Pigmentaria duen pertsona batek nola ikusten duen adierazten zuten irudi batzuk ikusteko aukera izan genuen, berak azaltzen zigun hori hobeki ulertze aldera. Kasu honetan ere, azpimarratu nahiko genuke, urritasun hori lehen pertsonan azaltzeak gugan izan zuen eragina. Pertsona batzuk egunerokoan izan ditzaketen zailtasunen inguruan ez gara pentsatzen hasten horrelako testigantzak lehen pertsonan jasotzen ditugun arte. Guk eguneroko ekintza sinpletzat ditugun horiek (autobusa hartzea, eskailerak igotzea, gauez ibiltzea,...) oztopo handia izan daitezke gizarteko partaide diren kide askorentzat. Horretaz gain, pertsona horren azalpen zein testigantzak, urritasun bisuala zuten pertsonekiko aurreiritziez konturarazi zigun. Guk ere urritasun bisuala itsua izatearekin lotzen baikenuen zoritxarrez, itsua izatetik ongi ikusi artean kokatzen zen oro desagertaraziz, horren berri ez izatearen ondorioz.
Hirugarren atalean, gu izan ginen protagonistak, eta betaurreko berezi batzuen bidez, urritasun bisuala zuten pertsonen lekuan jartzeko aukera izan genuen. Minutu gutxi batzuetan Retinosis Pigmentaria bezalako urritasunak dituzten pertsonen moduan bizitzeko aukera izan genuen, eguneroko hainbat jarduera aurrera eramanez. Aurreko testigantzei esker beraien lekuan jartzen hasiak bageunden ere, esperientzia hau izan zen, aurretik geneuzkan ezjakintasun eta aurreiritzi horiek guztiz deseraiki zizkiguna. Pertsona baten testigantza lehen pertsonan jasotzeak gugan eragina izan badu, guk lehen pertsonan hori bizi ahal izatea are eraginkorragoa izan da dudarik gabe. Aurreko jarduerek zeuden zailtasunetaz kontziente izaten lagundu ziguten, eta jarduera honek zailtasun hauek bere horretan barrutik bizitzen. Aurrekoak eskailerak jaistea zaila izan daitekeela konturarazi zigun arren, oraingo honetan, gu izan gara zailtasun horri aurre egin behar izan diogunak.
Azkenik, bideo bat ikusi eta urritasun bisuala zuten pertsonei laguntzeko hainbat eskuhartze ikasteko aukera izan genuen. Askotan, urritasuna bisuala azaltzean, urritasuna zertan datzan soilik adierazteko joera izaten dugu, egoera horretan laguntzeko egin dezakeguna zer den esan gabe. Ondorioz, ezjakintasun horrek eragiten du urritasuna duen pertsona batekin topo eginez gero “gaizki” ez laguntzarren, laguntzarik ez eskeintzea. Hori horrela, asko eskertu dugu azken jarduera hau, oinarrizko jakintza horiek eskuratuta, herramientak eskuratu baititugu etorkizun batean irakasle bezala zein gizarteko kide garen heinean urritasun hori duten pertsonei laguntzeko.
Beraz, talde bezala formakuntza hau jaso ondoren hainbat ondorio atera ditugula uste dugu. Alde batetik, argi dugu, askoz modu eraginkorragoan laguntzen zaiola pertsona bati jakinik zer den berak bizitzen duena. Minutu gutxi batzuz bizi ahal izan dugu, urritasun bisuala pairatzen duten pertsonen errealitatea eta denbora gutxi izan den arren, gugan izan duen eragina handia izan da. Konturatu baigara, orain arte hirugarren pertsonan eman dizkiguten azalpenak jaso ondoren baino prestatuago sentitzen garela honen ostean. Beste aldetik, ikusi dugu eguneroko ekintza batzuk hain normalizatuak izateak testuingurua soilik batzuentzat sortuta dagoela ez planteatzea ekartzen duela. Tamalez, nahi gabe etengabeko egoismo puntu horretan murgilduta gaudela erran daiteke eta horrelako testigantzak ezinbestekoak zaizkigula, eguneroko errealitate hori zalantzan jartzeko eta errealitate hori pixkanaka aldatzen joateko.
Eta zu kontziente al zara gure egunerokoan urritasun bisuala duten pertsonek dituzten zailtasunez? Pentsatu al duzu inoiz honen inguruan?
Hemen azpian duzu eskuragarri bideo bat, gai honen inguruan gehiago sakontzeko gogoa baduzu.
Gozatu!
Comentarios
Publicar un comentario